Vinaya

เมื่อกล่าวถึงผู้หญิงหรือสตรีนั้นเมื่อจะทำ หรือกระทำสิ่งใดๆ อย่างที่บุรุษกระทำและปฏิบัตินั้น ย่อมมีพิธี กฎระเบียบที่เคร่งครัดและ รัดกุม มากกว่า บุรุษ จะด้วยเหตุผลกลใดก็แล้วแต่ การที่จะให้ผู้หญิงหรือสตรีเพศกระทำและปฏิบัติได้เฉกเช่นชายนั้น กระบวนการและวิธีการจำต้องมีวิธีการที่มากกว่าและยุ่งยากกว่าชาย
 เมืืือครั้งสตรีขอบวชในบวรพุทธศาสนานั้น พระสัมมาสัมพุทธในครั้งแรกทรงไม่อนุญาค แม้จะปลงผมห่มผ้าไตร พระพุทธองค์ก้ไม่ทรงอนุญาต
  กระทั้งพระอานนท์เห็นเหตุการณ์ดังกล่าวและไถ่ถามเมืองทราบเหตุการณ์ตั้งแต่ต้นจึงเข้าเฝ้าพระศาสดา ทูลขอให้ผู้หญิงบวชในพระธรรมวินัยหลายครั้ง หลายหน พระพุทธองค์ก็ไม่ทรงอนุญาติจนในที่สุดพระอานนท์จึงทูลถามว่า
 พระอานนท์: พระองค์ผู้เจริญ ผู้หญิงถ้าได้บวชในพระธรรมวินัยแล้ว ควรจะทำมรรคผลให้แจ้งได้หรือไม่?
 พระสัมมาสัมพุทธะ: ควร อานนท์
 พระอานนท์ : ถ้าควร พระนางมหาปชาบดีโครมีซึ่งเป็นน้านางของพระองค์ มีอุปการะมาก เมื่อพระชนนีของพระองค์สวรรคตแล้ว ได้เป็นผู้เลี้ยงและถวายนมมา ของผู้หญิงพึงได้บวชในพระธรรมวินัยนี้เถิด
 พระสัมมาสัมพทธ : หากยอมรับครุธรรม 8 ประการ ข้อนั้นจงเป็นอุปสัมปทาของนางเถิด

 พระศาสดา : อานนท์ ถ้าผู้หญิงจักไม่ได้บวชในพระธรรมวินัยนี้แล้ว พรหมจรรย์จักตั้งอยู่ได้นาน เพราะผู้หญิงได้บวชแล้ว พรหมจรรย์จักไม่ตั้งอยู่นาน เหมือนตระกูลอันใดอันหนึ่งที่มีผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ตระกูลน้นโจรกำจัดได้ง่าย อีกย่างอหนึ่งเหมือนขยอก (หนอนชนิดหนึงกินต้นข้าว)ที่ลงในนาข้าวสาลีที่บริบูรณ์ แฃะเพลี้ยที่ลงในไรอ้อย ทำให้ข้เาวสาลีในนาแฃอ้อยในไร่เสียไปไม่ตั้งอยู่นานได้ เราบัญญัติครุธรรม 8 ประการนี้ ไม่ให้ภิกษุณีก้าวล่วงตลอดชีวิต เหมือนดังบุรุษกั้นทำนบแห่งสระกั้นนั้ำไม่ให้ไหลออกฉันนั้น

    ครุธรรม 8 ประการ
ภิกษุณีแม้บวชนานกว่า จะต้องกราบไหว้  ทำสามีจิกกรรมแม้ภิกษุผู้บวชในวันนั้น
ภิกษุณีอย่าพึงอยู่จำพรรษาในอาวาสที่ไม่มีภิกษุ
ภิกษุณีต้องหวังธรรม 2 ประการ ถามวันอุโบสถ (วันพระ) และ สอง เข้าไปฟังคำสังสอนของภิกษุทุกกึ่ง        
     เดือน
ภิกษณีอยู่พรรษาแล้วต้องปาวรณาด้วยสงฆ์ทั้งสองฝ่าย
ภิกษุณีเมือต้องอาบัติหนัก ต้องประพฤติมานัติในสงฆ์ทั้งสองฝ่าย
ภิกษุณีต้องแสดงอุปสัมปทาในสงฆ์ทั้งสองฝ่าย
ภิกษุณีอย่าพึงด่า อย่งพึงเพิดเพ้ยต่องภิกษุด้วยอาการอย่างใดอย่างหนึ่ง
ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไปห้ามภิกษุณีว่ากล่าวภิกษุให้ภิกษุว่ากล่าวภิกษุณีฝ่ายเดียว

  จะเห็นว่าเป็นกรรมที่หนักหนาสาหัสมากสำหรับผู้หญิงที่จะเข้ามาบวชในพุทธศาสนา และแม้บวชแล้วศีลต่างๆ ของภิกษุณีนั้นไม่ใช่เรีือ่งง่ายๆ เลยที่เดียว ศีลภิกษุณีมีมากกว่าของภิกษุ คือ ถือศีลในฝ่ายภิกษุด้วย คือ 227 ข้อ และถือของฝ่ายภิกษุณีรวมเป็น 311 ข้อ

ตัวอย่างศีลฝ่ายภิกษุณี ที่เป็นศึลที่ทำใ้ห้ขาดจากความเป็นภิกษุณีหาทำการล่วงละเมิด  อาทิ ห้ามภิกษุณียินดีการจับต้องของชายที่บริเวณใต้รากขวัญ(ไหปลาร้า)ลงมาเหนือเข่าขึ้นไป หากล่วงละเมิดต้องอาบัติปาริก
ห้ามภิกษุณีปกปิดโทษของภิกษุณีผู้ต้องอาบัติปาราชิก....
ห้ามภิกษุณีประพฤติตามภิกษุที่ถูกสงฆ์ลงอุกเขปนียกรรม....
ห้ามภิกษุณียินดีกรณี 8 อย่าง เช่น ยินดีการที่ชายจับต้องมือ เป็นต้น หายินดีครบทั้ง 8 กรณี ต้องอาบัติปาราชิก ....

จะเห็นได้จากเหตุการณ์ตั้งแต่การเข้าทูลขอบวชสตรีในพระธรรมวินัยนั้นแล้วใช้ว่าผู้หญิงไม่สามารถบรรลุธรรมอันสูงสุดในพระพุทธศาสนา แต่การบรรลุของสตรีจะต้องอยู่ในกรอบอันเคร่งครัดหากมองตามครุธรรม แปดนั้นคือจะต้องอยู่ในความดูแลของภิกษุ..


นั้นเป็นเรื่องราวเมื่อสมัยพุทธกาลขยับเข้าใกล้หน่อยในช่วงรัตนโกสินทร์ตอนต้นความเป็นหวงเป็นใยในสตรีเพศโดยการอบรมสั่งสอนโดยบุรุษมีให้เห็นอาทิสุภาษิตสอนหญิง ซึ่งจะมองเป็นในด้านประเพณีวัฒนธรรม หรือระบบจารีต ก็แล้วแต่ ล้วนเป็นกฎเกณฑ์ที่จะต้องระมัดระวังรวมถึงปฎิบัติตาม ตัวอย่าง


    ขอเจริญเรื่องตำรับฉบับสอน    ชาวประชาราษฎรสิ้นทั้งหลาย
อันความชั่วอย่าให้มัวมีระคาย       จะสืบสายสุริยวงศ์เป็นมงคล
ผู้ใดเกิดเป็นสตรีอันมีศักติ์              บำรุงกายไว้ให้เป็นผล
สงวนงามตารระบอบให้ชอบกล     จึงจะพ้นภัยพาลการนินทา
เป็นสาวแซ่แร่รวยสวยสะอาด         ก็หมายมาดเหมือนมณีอันมีค่า
แม้นแตกร้าวรานร่อยถอยราคา       จะพลอยพาหอมหายจากกายนาง
อันตัวตำ่แล้วอย่าาทำให้กายสูง     ดูเยี่ยงยูงแววยังมีที่หวงหาง
ค่อยเสงี่ยมเจียมใจจะไว้วาง           ให้ต้องอย่างกริยาเป็นนารี


     จะนุ่งห่มดูพอสมศักดิ์สงวน         ให้สมควรรับพักตร์ตามศักดิ์ศรี
จะผัดหน้าทาแป้งแต่างอินทรีย์         ดูฉวีผิวเนื้ออย่าเหลือเกิน
จะเก็บไรไว้ผมให้สมพักตร์                บำรุงศักดิ์ตามศรีมิให้เขิน
เป็นสภาพราบเรียบแลเจริญ              คงมีผู้สรรเสริญอนงค์ทรง
ใครเห็นน้องต้องนิยมชมไม่ขาด       ว่าฉลาดแต่งร่างเหมือนอย่างหงส์
ถึงรูปงามทรามสงวนนวลอนงค์        ไม่รู้จักแต่งองค์ก็เสียงาม.....


      อันที่จริงหญิงชายย่อมหมายรัก          มิใช่จักตัดทางที่สร้างสม
แม้จักรักรักไว้ในอารมณ์                           อย่ารักชมนอกหน้าเป็นราคี
ดังพฤกษาต้องวายุพัดโบก                       เขยื้อนโยกก็แต่กิ่งไม่ทิ้งที่
จงยับยั้งช่างใจเสียให้ดี                            เหมือนจามรีรู้จักรักษากาย
อันตัวนางเปรียบอย่างปทุเมส                  พึงประเวศผุดพ้นชลสาย
หมอผกาเกศรขจรขจาย                           มิได้วายภุมรินถวิลปอง
ครั้นได้ชมสมจิตพิศวาส                           ก็นิราศแรมจรัลผันผยอง
ไม่อยู่เฝ้าเคล้รสเที่ยวจดลอง                   ดูทำนาองใจชายก็คล้ายกัน
แม้นชายใดหมายประสงค์มาหลงรัก         ให้รู้จักเชิงชายที่หมายมั่น
อันความรักของชายนี้หลายชั้น                 เขาว่ารักรักนั้นประการใด
จงพินิจพิศดูให้รู้แน่                                   อย่าทำแต่ใจเร็วจะเหลวไหล
เปรียบเหมือนคิดปริศนาอย่าไว้ใจ             มันมักไพล่แพลงขุมเป็นหลุมพราง
อันแม่สื่ออย่าได้ถือเป็นพรรทัด                 สารพัดเขาจะพูดนี้สุดอย่าง
แต่ล้วนดีมีบุญลูกขุนนาง                           มาอวดอ้างให้อนงค์หลงอาลัย  
................                
   
          เป็นสตรีสุดีแต่เพียงผัว                   จะดีชั่วก็ยังกำลังสาว
ลงจนสองสามจือไม่ยือยาว                      จะกลับหลังอย่างสาวสิเต็มตรอง
ถ้าคนดีมิได้ช้ำระยำยับ                              ถึงขัดสนจนทรัพย์ไม่เศร้าหมอง
คงมีผู้ชูช่วยประคับประคอง                       เปรียบเหมือนทองธรรดาราคามี
ถ้าแม้นตัวชั่วช้ำระยำแล้ว                          จะปัดแผ้วถางฝืนไม่คืนที่
เหมือนทองแดงแฝงเฝ้าเป็นราคี                ยากจะมีผู้ประสค์จำนงใน    
จงรักตัวอยาให้มัวราคีหมอง                       ถือทำนองแบบโบราณ ท่านขานไข
อย่าเอาผิดมาเป็นชอบประกอบใจ              จงอยู่ในโอวาทญาติวงศ์

........................


     จงรักนวลสงวนนามห้ามใจไว้                อย่าหลงไหลจำคำที่ร่ำสอน
คิดถึงหน้าบิดาและมารดร                           อย่ารีบร้อนเร็วนักมักไม่ดี
เมื่อสุกงอมหอมหวานจึงควรหล่น               อยู่กับต้นอย่าให้พรากไปจากที่
อย่าชิงสุกก่อนห่มไม่งามดี                          เมื่อบุญมีคงจะมาอย่าปรารมภ์
อย่าคิดเลยถูเชยคงหาได้                            อุตส่าห์ทำลำไพ่เก็บประสม
อย่าเกียจคร้านงานสตรีจงนิยม                   จะอุดมสินทรัพย์ไม่อับจน.....