อันภูมิประเทศนั้น มีพื้นที่สะดวก มีพื้นที่ซับซ้อน มีพื้นที่ประจัน มีพื้นที่เล็กแคบ มีพื้นที่คับขัน มีพื้นที่ห่างไกล- เราไปได้ เขามกได้ เรียกพื้นที่สะดวก พื้นที่สะดวกพึงยึดที่สูงโล่งแจ้งก่อน รักษาเส้นทางเสบียง ก็รบจักชนะ
- ไปได้ แต่ถอยกลับยาก เรียกว่าซับซ้อน พื้นที่ซับซ้อน หากข้าศึกไม่ระวัง ออกตีจะชนะ หาข้าศึกเตรียมพร้อม ออกตีไม่ชนะ ถอยกลับลำบาก ไม่เป็นผลดี
- เราออกตีไม่ดี เขาออกตีก็ไม่ดี เรียกว่าประจัน พื้นที่เช่นนี้ แม้สภาพข้าศึกเป็นประโยชน์แก่เรา เราก็ไม่ออกตี พึงนำทัพแสร้งถอย ให้ข้าศึกรุกไล่มากึ่งหนึ่ง จึงหวนเขาตี เป็นผลดี
- พื้นที่เล็กแคบ เราพึงยึดก่อน วางกำลังหนาแน่นรอคอย ข้าศึกหาข้ศึกยึดก่อนวางกำลังหนาแน่นอย่าเข้าตี หากกำลังข้าศึกเบาบางก็จงเข้าตี
- พื้นที่ขับคัน เราพึงยึดก่อน เลื่อกที่สูงโล่งแจ้งรอคอยข้อศึก หากข้าศึกยึดก่อนให้ถอย อย่ารบด้วย
- พื้นที่ห่างไกลกำลังกล้ำกึ่ง ยากจะท้ารบ ฝืนรบไม่เป็นผลดี
หาประการนี้ คือหลักแห่งการใช้ภูมิประเทศ ที่ควรพินิจพิเคราะห์ให้จงดี ความปราชัยของกองทัพ จึงมีที่เตลิดหนี มีที่หย่อนหยาน มีที่ล่มจม มีที่พังทลาย มีที่ปั่นป่วน มีที่ยับเยิน หกประกานี้ มิใช่ภัยจากฟ้า แต่เป็นความผิดของแม่ทัพ
- กำลังก้ำกึ่ง เอาหนึ่งรบสิบ ทัพจึงเตลิดหนี
- ไพร่พลแข็งแรงแต่นายกองอ่อน ทัพจึงหย่อนยาน
- นายกองแข็งแต่ไพร่พลอ่อน ทัพจึงล่มจม
- ขุนพลฉุนเฉียวไม่ฟังบัญชา เผชิญศึกก็ด้วยโทสะออกรบโดยพลการ แม่ทัพไม่รู้ความสามารถขุนพล ทัพจึงพังทลาย
- แม่ทัพอ่อนแอไม่เข้มงวด การฝึกอบรมไม่จะแจ้ง นายกองและไพร่พลมิรู้ที่จะปฏิบัติ การจัดกำลังก็สับสน ทัพจึงปั่นป่วน
- แม่ทัพคาดคะเนข้าศึกมิได้ เอาน้อยรบมาก เอาอ่อนตีแข็ง ไพร่พลมิเฟ้นที่กล้า ทัพจึงยับเยิน
หกประการนี้ คือหนทางแห่งความปราชัย เป็นหน้าที่สำคัญของแม่ทัพ จักไม่พินิจพิเคราะห์มิได้
อันลักษณะภูมิประเทศนั้น คือสิ่งช่วยการศึก การคาดคะเนข้าศึกเพื่อชิงชัย การพิจารณาพื้นที่คับขันอันตรายหรือไกลใกล้จึงเป็นคุณสมบัติของแม่ทัพเอก ผู้รู้สิ่งเหล่านี้ออกรบจักขนะ ผู้ไม่รู้สิ่งเหล่านี้ออกรบจักแพ้
เมืองวอถีการรบจักชนะ แม้เจ้านายห้ามรบ ก็พึงรบเมื่อวิถีการบจักไม่ชนะ แม้เจ้านายให้รบ ก็มิพึงรบ รุกไม่แสวงหาชื่อเสียง ถอยไม่หลบเลี่ยงอาญา มุ่งปกป้องซึ่งทวยราษฎร์เอื้อประโยชน์แดเจ้านาย นับเป็นดวงมณีของชาติ
ใส่ใจไพล่พลดุจทารก ก็จักร่วมลุยห้วยเหว ใสใจไพร่พลดุจบุตรรัก ก็จักร่วมเป็นร่วมตาย ถนอมแต่ใช้ไม่ได้ รักแต่สั่งไม่ได้ ผิดแต่คุมไม่ได้ ก็จะประดุจเด็กดื้อถือเอาแต่ใจ ใช้การมิได้
รู้ไพล่พลเรารบได้ แต่ไม่รู้ข้าศึกตีไม่ได้ ชนะกึ่งเดี่ยว
รู้ข้าศึกตีได้ แต่ไม่รู้ไพร่พลเรารบไม่ได้ ชนะกึ่งเดียว
รู้ข้าศึกตีได้ แต่ไม่รู้ภูมิประเทศรบไม่ได้ ชนะกึ่งเดียว
ผุ้รอบรู้การศึกจะเคลื่อไหวได้ไม่หลง จะทำการได้ไม่อับจน จึงกล่าวว่า รู้เขารู้เรา จะชนะมิพ่าย รู้ฟ้ารู้ดิน จะชนะมิสิ้น
ซุนวู
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น